نرم افزار احکام فقه روانشناسی

بسم الله الرحمن االرحیم 

هیچ کنجی بـی دد و بی دام نیست

جـز به خـلوتگاه حـق آرام نیست

نرم افزار احکام روان­شناختی

در راستای تحقق سبک زندگی اسلامی و ایرانی

مقدمه

در عصری زندگی می­کنیم که غرب بعد از تحیر در لابه لای چرخ تکنولوژی، سرگردانی در امواج رسانه‌ها و گرداب علم­زدگیِ تجربی، به سوی معنویت باز گشته است. اکنون تحقیقات و فیلم‌های زیادی با موضوعات معنویت و دینداری ساخته می‌شود؛ «روان­شناسی دین»، که یکی از شاخه­های روان­شناسی­علمی (تجربی) روز است، بیش از هر زمان رو به مطالعه پدیده­های دینی و آثار روان­شناختیِ دین آورده‌است.

«روان­شناسی دینی» که علمی مستقل از روان شناسی علمی- تجربی، نه شاخه­ای از آن است، برای مطالعه رفتار و فرایندهای روانی با کمک از روش‌های معتبر و متعدد شناخت (تجربی، فلسفی، وحی، شهود و مکاشفات عرفانی) مایه­های خود را از منابع دینی می‌گیرد، بین متخصصان و مردم در سطح عملی و علمی محبوبیت پیدا کرده­است. ادبیات عرفانی فارسی، معنوی و عرفان جذابیت‌های زیادی برای بشر متمدن که در گرداب تشویش و اضطراب عصر حاضر گیر کرده­بود، پیدا کرده­است و سازمان بهداشت جهانی، علناً معنویت را یکی از ابعاد رشد در کنار بعد زیستی، اجتماعی و روانی مطرح کرده­است. 

غرب با مبانی «هستی شناختی»، «انسان شناختی»، «معرفت شناختی» و «روش شناختی» متکی بر تجربه‌اش، سال‌ها بشر را از حقایق زندگی واقعی (روح، وحی، آخرت اندیشی و خدا محوری) دور کرد و متأسفانه بسیاری از اندیشمندان مسلمانان، قرآن و اهل بیت را مهجور قرار دادند و دنبال رو آن‌ها شدند تا جایی که علم تجربی آن‌ها را که از خطا مصون نیست، همچون وحی در آغوش تحقیقات و کاربرد قرار دادند و به وحی خطاناپذیر بی­مهری کردند. از همه عجیب‌تر این که برخی مشاوران و روان­پزشکان، هنوز از خواب سنگین بیدار نشده­اند و دین و معنویت را توهّم، منبع خطاهای شناختی و نوعی عقب ماندگی می­شمارند و مراجعان خود را به دستوراتی خلاف دین، ترغیب می‌کنند، اینها نمونه ­هایی از آنهاست: 

تشویق به ترک مراسم عزای امام حسین(ع)، 

تجویز رابطه بی مرز دختر و پسر، 

دوستی بدون سکس با نامحرم برای رفع تنهایی و افسردگی، 

موسیقی لهوی، 

خوش­وبش­های بی­قید با همکار نامحرم برای افزایش تولید و تنش زدایی،

ماساژ درمانی توسط نامحرم،

فرار از هر محدودیت و الزام‌های (باید و نباید) دینی برای مهار اضطراب،

استمناء مهار شده،

آموزش روابط زناشویی توسط فیلم و عکس سکس،

ارتباط جنسی با عروسک‌های مصنوعی برای بالا بردن فهم جنسی و کاهش تنش جنسی برای افرادی که شرایط ازدواج را ندارند،

مشاهده فیلم‌های سکسی برای درمان سرد مزاجی

و... 

اسلام با دگم­اندیشی و تعصب و تلقید کورکورانه مخالف است. بیش از هر آیین و دینی ما را به تفکر و فهم حقایق، کشف مجهولات، کشف رابطه علّی و فهم اسباب و مسبّبات تشویق کرده است تا جایی که تفکر، تعلیم و تعلم را عبادت دانسته­است. شیعه با بهره­مندی از فلسفه اسلامی و حکمت متعالی برخلاف غرب کمتر با فراز و نشیب‌های دامنه­دار مواجه شده­است و الان نیز در جهان امروز علَم دارِ علوم دینی با توسعه روش تحقیق و استفاده از روش‌های معتبر شناخت (علاوه بر روش تجربه و حسی) است، چرا که روش تحقیق مادی­نگر با تعصب و تمسک به روش علمی تجربی، دایره شناخت را تنگ و بشر را از زندگی حقیقی و حیات طیبه محروم کرده­است.

در این میان روان­شناسی علمی-غربی که مایه­های حسی و پوزیتویستی در روش تحقیق و هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی دارد، همچون علوم دیگر غربی، از زمان رنسانس در واکنش به اربابان مستبد کلیسا، گرفتار خروج از «جاده توحید» شده­است؛ به همین دلیل می‌بینم که برخی از آموزه­های روان­شناسی در سطح کاربرد و نظریه­پردازی، برخلاف شرع مقدس است، چرا که برخی از مکاتب روان­شناسی در سایه نظرپردازان ملحد رشد کرده­است.

اغلب مکاتب روان­شناسی از «اساس انسانیت انسان یعنی روح و اساس زندگی یعنی جهان آخرت» غافل بوده‌اند و انسان را به ذهن و زندگی را به مسیر تولد تا مرگ، تفسیر کرده‌اند.

امروز، خوشبختانه روان­شناسان مسلمان با الهام از وحی نقاط مثبت روان­شناسی غربی را می‌گیرند و ضعف‌ها را جبران می‌کنند. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، انجمن روان­شناسی اسلامی در قم طلایه­داران این حرکت مقدس هستند. از سویی دیگر «روان­شناسی اسلامی» با مایه منابع معتبر اسلامی (قرآن، روایات، سیره و عقل) به عنوان علمی مستقل (نه شاخه­ای از روان­شناسی علمی- تجربی) به برکت تلاش اندیشمندان حوزوی- دانشگاهی و دانشگاهیان متعهد در حال شکل گیری است. با توجه به نکات بالا بسیاری از روان­شناسان، مددکاران اجتماعی، روان­پزشکان و مراجعان تمایل دارند که دستور دین را بدانند و در جایی که بین آموزه‌ها، تکنیک‌ها، روش­های تحقیق و نظریه­های روان­شناسی با اصول و دستوراتی دین اصطکاک جدی و تعارض وجود دارد، نظر دین را به عنوان شاغول بی­عیب و جهت­نما برای حرکت در مسیر هدف غایی (خدا) اعمال کنند. «استفتائات و احکام روان­شناختی» موجود، به سهم و وسع خود، گام کوچکی برای رفع این دغدغه مهم است.

محتوای نرم افزار 

محتوای نرم افزار احکام روان­شناختی (تعامل روان شناسی با فقه) که در راستای تحقق سبک زندگی اسلامی و ایرانی است شامل سؤال‌های مشاوران و مراجعان است که در حوزه مشاوره کتبی (نامه و ایمیل)، مشاوره آنلاین، تلفنی، حضوری مطرح شده است و با فقه ارتباط داشته­است که به مرور زمان یادداشت کرده‌ام و برخی از آن‌ها را با مشورت با همکاران روان شناس حوزوی- دانشگاهی استقراء کرده‌ام.

البته احکام خانواده در پرتو فقه اسلامى، اثر آیت­الله مکارم شیرازی 

و کتاب راهکارهای عملی درمان وسواس همراه باپنج جلسه سخنرانی درباره وسواس، اثر آیت­الله مظاهری 

را که برای مطالعه و دانلود در سایت این دو بزرگوار موجود است، برای تکمیل مطالعه خوانند محترم معرفی می‌کنم.(کلیک کنید و بهره مند شوید)

فهرست مطالب نرم افزار

نرم افزار احکام روان­شناختی (تعامل روان شناسی با فقه) از عناوین کلی زیر تشکیل شده است:

1. جوانان و نوجوانان

2. ازدواج

3. همسران

4. فرزند پروری

5. بانوان

6. علم و پژوهش

7. مسائل و اختلالات روان شناختی

8. مشکلات و اختلالات جنسی

9. وسواس

10. روان شناسی قضایی و جنایی

11. سایر موارد

12- مراجع

بازدیدکنندگان زیاد

سؤالات موجود در این نرم افزار، به تدریج در سایت اسک دین در تاپیکی به نام احکام تربیتی روان­شناختی وارد شد و با همکاری کارشناسان بزرگوار انجمن احکام شرعی پاسخگویی شده­است. این تاپیک در مدت کوتاهی نزدیک به 150000 بازدید کننده ­داشته ­است. یکی از ضعف‌های این پاسخ‌ها این است که پاسخ مربوط به نظر یک مرجع تقلید است و نظر همه مطرح نشده است که ان­شالله در تلاش‌های علمی بعدی جبران می‌شود. در واقع، اگر انجمن احکام می‌خواستند نظر همه را بیاورند با جدید بودن بسیاری از مسائل می‌بایست از مراجع استفتاء می‌کردند و تا رسیدن پاسخ همه سئوالات، از همین اندازه موجود هم بی بهره می‌شدیم.